สุภาษิตบ่งชี้ | ชาวไทย |
สอนสั่งบอกความนัย | แห่งถ้อย |
สำนวนต่างนำไข | ขยายบอก ...มาแม่ |
คำต่อคำเรียงร้อย | แต่งล้วนโคลงหวาน |
๑. กงเกวียนกำเกวียน
|
เวรสนองเวร กรรมสนองกรรม
|
กงเวียนหมุนเล่นล้อ | รอยกง | |
เปรียบเฉกกรรมหมายตรง | สู่เจ้า | |
ใครทำก่อกรรมคง | คืนสู่ ใครแล | |
กรรมย่อมตามรอยเข้า | แก่ผู้กอบกรรม |
๒.กบในกะลาครอบ | ผู้มีความรู้ประสบการณ์น้อย แต่สำคัญตนว่ามีความรู้มาก |
กะลาครอบคิดฟ้า | กว้างไกล | |
เหมือนดั่งคนภูมิใจ | เก่งกล้า | |
คุยโอ่อวดเกินไป | เขาเบื่อ หน่ายนอ | |
เพียงหนึ่งจากมือคว้า | เท่านี้กลับหลง |
๓.กบเลือกนาย | ผู้ที่ต้องการเปลี่ยนผู้บังคับบัญชา |
มีนายนายไม่ต้อง | ชะตา | |
นายกี่คนสรรมา | ขุ่นข้อง | |
เลือกนายเลือกหลายครา | ยากยิ่ง | |
มาพบนายโฉดต้อง | ตกห้วงเคืองขม |
๔.กรวดน้ำคว่ำขัน | ตัดขาดไม่ขอเกี่ยวข้องด้วย |
กรวดน้ำอุทิศให้ | บอกลา | |
น้ำจิตคิดเคืองมา | ก่อนนี้ | |
คว่ำขันตัดสัญญา | พันผูก นาพ่อ | |
ขันคว่ำบอกความชี้ | เลิกแล้วมิหวน |
๕.กระเชอก้นรั่ว |
กระเชอภาชนะป้อง | เก็บของ | |
กลับรั่วเกินรับรอง | เก็บได้ | |
เปรียบความเช่นชนผอง | สุรุ่ย สุร่ายแล | |
มิมุ่งออมเงินไว้ | จ่ายล้วนหมดเปลือง |
๖.กระดังงาลนไฟ
| หญิงที่เคยแต่งงานหรือผ่านผู้ชายมาแล้ว ย่อมรู้จักชั้นเชิงในการปรนนิบัติเอาใจผู้ชาย |
กระดังงาผ่านต้อง | ไฟลน | |
หอมยิ่งหอมอวลชน | ต่างรู้ | |
เปรียบหญิงม่ายหอมดล | ชายปรารถ- นาแฮ | |
ประสบการณ์เชิงชู้ | ยั่วเย้าชายหลง |
๗. กระดี่ได้น้ำ
|
สำนวนเปรียบเทียบคนที่แสดงอาการดีใจตื่นเต้นจนตัวสั่น
|
กระดี่ติดแหล่งแห้ง | ผื่นนา | |
มิอาจสืบชะตา | ต่อได้ | |
ฝนพรมพรั่งพรูมา | เริงรื่น นักแล | |
ใครเช่นปลาเปรียบไซร้ | ย่อมต้องถูกหยัน |
๘.กระดูกร้องได้
|
ผลสะท้อนของฆาตกรรมที่ทำให้จับตัวผู้กระทำผิดมาลงโทษได้
|
คนตายจากเหตุล้วน | ปริศนา | |
อาจถูกฆาตกรรมพา | ดับสิ้น | |
ตำรวจต่างตามหา | เหตุแห่ง ดับแล | |
ดุจดั่งกระดูกดิ้น | โผล่ให้สืบสวน |
๑๐.กระต่ายตื่นตูม
|
คนที่แสดงอาการตกใจโดยไม่ทันสำรวจให้ถ่องแท้ก่อน
|
ตาลตกกระต่ายเต้น | ตกใจ | |
ฟ้าถล่มลงไผท | กู่ร้อง | |
พาพรรคพวกบรรลัย | บาดเจ็บ ล้มแล | |
สอนสั่งประชาต้อง | สติตั้งครวญถวิล |
๑๑.กระต่ายหมายจันทร์
|
ผู้ชายที่หมายปองผู้หญิงที่ฐานะสูงกว่า
|
จันทร์งามกระต่ายเฝ้า | เพียรมอง | |
สูงส่งเกินมือปอง | ไขว่คว้า | |
ชายใดมุ่งจับจอง | หญิงศักดิ์ สูงนา | |
เฉกเช่นกระต่ายบ้า | เบิ่งจ้องจันทร์ฉาย |
๑๒.กระโถนท้องพระโรง
|
ผู้ที่ใครๆ ก็พากันรุมใช้อยู่คนเดียว
|
ใครใครยามคับข้อง | ติดคอ | |
ขากเสลดน้ำลายสอ | ถ่มบ้วน | |
กระโถนนั่นแหละนอ | รับถ่าย เสมอแล | |
ใครต่างเรียกใช้ล้วน | เช่นนั้นเปรียบกระโถน |
๑๓. กลมเป็นมะนาว
|
หลบหลีกไปได้คล่องจนจับไม่ติด ( มักใช้ในทางที่ไม่ดี )
|
มะนาวกลมย่อมกลิ้ง | กลอกไป | |
เปรียบเช่นคนเลศนัย | เล่ห์ร้าย | |
พลิกแพลงเปลี่ยนเร็วไว | ผันผ่าน เสมอนอ | |
คือบ่อับจนคล้าย | เล่ห์ร้อยกลลวง |
๑๔.กล้านักมักบิ่น.
|
กล้าเกินไปมักจะเป็นอันตราย
|
เหล็กกล้าแปรเปลี่ยนได้ | มีดขวาน | |
กล้าแกร่งยามตัดราน | กิ่งไม้ | |
จึงเหล็กมิทนทาน | คมบิ่น | |
คนผิกล้าเกินไซร้ | ส่อเค้าอันตราย |
๑๕.กว่าถั่วจะสุกงาก็ไหม้
|
ความลังเลใจทำให้แก้ปัญหาได้ไม่ทันท่วงที
|
นำถั่วมาคั่วพร้อม | กับงา | |
เกินสบจิตปรารถนา | เสร็จพร้อม | |
ลังเลย่อมนำพา | เหลือหนึ่ง ปรารถนาแฮ | |
ยามเมื่อตัดใจน้อม | เมื่อนั้นเกินสาย |
๑๖.กัดหางตัวเอง
| พูดวกไปวนมา |
อธิบายกี่ครั้ง | พลความ | |
เวียนว่ายพยายาม | บ่อยครั้ง | |
คนฟังบ่เห็นตาม | ตัวบอก | |
พูดวกวนขยายยั้ง | เยี่ยงนี้ความหมาย |
๑๗.กำขี้ดีกว่ากำตด
| ได้บ้างดีกว่าไม่ได้เลย |
ทำกิจการต่างล้วน | หวังผล | |
นิดหน่อยยังพอทน | ต่อเชื้อ | |
ติดมือหนึ่งมีผล | ดีกว่า ว่างเฮย | |
ความบ่งบอกติดเนื้อ | ไป่คว้าเพียงลม |
๑๘.กวนน้ำให้ขุ่น
| ทำเรื่องราวที่สงบอยู่อยู่แล้วให้เกิดวุ่นวายขึ้นมา |
กวน ตะกอนสงบแล้ว | กลับมา | |
น้ำ ขุ่นคลักอีกครา | สุดใช้ | |
ให้ คนตัดปัญหา | เหตุแห่ง เคืองนา | |
ขุ่น ข่มจิตสงบไว้ | อย่าได้ฟื้นความ |
๑๙.ก่อแล้วต้องสาน
| เริ่มอะไรแล้วต้องทำต่อให้เสร็จ |
ก่อ ฐานรูปแบบตั้ง | เป็นทรง | |
แล้ว ไม่ทำสืบคง | หมดสิ้น | |
ต้อง สานต่อหมายตรง | จนเสร็จ นาพ่อ | |
สาน สืบกิจทุกชิ้น | ก่อให้เห็นผล |
๒๐.กำแพงมีหูประตูมีช่อง
| การที่จะพูดหรือทำอะไรให้ระมัดระวังแม้จะเป็นความลับ เพียงไรก็อาจมีคนล่วงรู้ได้ |
กำแพง หนาอย่าได้ | เย็นใจ | |
มีหู ฟังความนัย | ้แห่งถ้อย | |
ประตู ปิดระวังไว | ความรั่ว ถึงนา | |
มีช่อง ทางเพียงน้อย | เยี่ยงนี้ระวังคำ |
๒๑.กิ่งทองใบหยก
| เหมาะสมกัน |
กิ่ง กอใบดอกก้าน | เหมาะสม | |
ทอง คู่หยกนิยม | แต่งสร้อย | |
ใบ งามกิ่งกลึงกลม | เหมาะแก่ กันนา | |
หยก คู่ทองเรียงร้อย | เปรียบพ้องชายหญิง |
๒๒.กินตามน้ำ
| รับของสมนาคุณที่เขาเอามาให้โดยไม่ได้เรียกร้อง ( ใช้กับเจ้าพนักงานผู้มีอำนาจ ) |
สมนาคุณมอบให้ | จากใจ | |
เสร็จภารกิจเร็วไว | บ่ช้า | |
ความหมายที่ซ่อนนัย | บอกบ่ง | |
ของรับบารมีข้า | เปล่าร้องขู่เข็ญ |
๒๓.กินที่ลับไขที่แจ้ง
| เปิดเผยเรื่องที่ทำกันในที่ลับ |
หญิงสาวโดนป่าวร้อง | เสียหาย | |
ชายเสน่หากลับกลาย | เล่นลิ้น | |
แฉความเรื่องอับอาย | ทำร่วม กันนา | |
เผยแผ่ออกมาสิ้น | สิ่งนี้บ่ควร |
๒๔.กินนอกกินใน
| เอากำไรในการซื้อขายทั้งในราคาและนอกราคาที่กำหนด |
กิน โกงการจัดซื้อ | สิ่งของ | |
นอก กัดกินกอบกอง | จากซื้อ | |
กิน ในจากขายปอง | ผลประ- โยชน์แล | |
ใน นอกกำไรอื้อ | ต่างล้วนรับผล |
๒๕.กินน้ำตาต่างข้าว
| ร้องให้เศร้าโศกจนไม่เป็นอันกิน |
ระทมระทดท้อ | ทุกข์ทน | |
เศร้าโศกเพราะอับจน | ทุกข์แท้ | |
น้ำตาหลั่งรินวน | มิขาด สายนา | |
ข้าวกับกลับเมินแล้ | เพราะเศร้าโศกตรม |
๒๖.กินน้ำใต้ศอก
| จำต้องยอมเป็นรองเขา ( เมียน้อยที่ต้องยอมลงให้แก่เมียหลวง ) |
กิน ของเขาที่เจ้า | ของมี | |
น้ำ จิตตอบไมตรี | ยากให้ | |
ใต้ คำค่อนขอดขจี | เหลือเจ็บ ทรวงนอ | |
ศอก ผ่านหยดน้ำไซร้ | อดได้อิ่มเอม |
๒๗.กินน้ำเห็นปลิง
| รู้สึกตะขิดตะขวงใจกินไม่ลง |
กิน น้ำกลับไม่สู้ | สนิทใจ | |
น้ำ แอ่งปลิงระไว | หวุ่นว้า | |
เห็น ปลิงดื่มมิไหว | จิตขวง นาพ่อ | |
ปลิง เปรียบคนมิกล้า | ขัดข้องอายใจ |
๒๘.ไก่แก่แม่ปลาช่อน
| หญิงที่ค่อนข้างมีอายุ ทีมีมารยาเล่ห์เหลี่ยมมาก |
ไก่แก่ชาญเชี่ยวด้วย | เชิงชัย | |
ปลาช่อนหลายขวบขัย | แก่กล้า | |
สำนวนซ่อนความนัย | บอกกล่าว | |
สาวใหญ่ดูทีช้า | เล่ห์นั้นมากหลาย |
๒๙.กินอยู่กับปากอยากอยู่กับท้อง
| รู้ดีอยู่แล้วเสแสร้งทำไม่รู้ |
กินอยู่ ใครต่างรู้ | เห็นการณ์ | |
กับปาก ขยับกลับพาล | ไป่รู้ | |
อยากอยู่ อย่างยาวนาน | กลบเกลื่อน ตนแล | |
กับท้อง ตนเองสู้ | ปัดป้องรู้เห็น |
๓๐.เก็บดอกไม้ร่วมต้น
| เคยทำบุญกุศลร่วมกันมาแต่ในชาติก่อนจึงมาอยู่ร่วมกันในชาตินี้ |
เก็บดอกไม้ร่วมต้น | กันมา | |
ความซ่อนบอกภาษา | ว่าไว้ | |
ทำบุญร่วมชะตา | ชาติก่อน นี้เฮย | |
ผลก่อเกิดดลให้ | ชาตินี้พบกัน |
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น