คุณรู้หรือไม่...
ว่าที่มาสุภาษิต สำนวน หรือคำพังเพย
ที่คุณใช้กัน
มาจากไหน
คุณรู้หรือไม่...
ที่คุณพูดเปรียบเปรยกัน
บางคำยังใช้ผิดอยู่
พบกับเนื้อหาสนุกพร้อมภาพประกอบ
ที่จะทำให้คุณรักภาษาไท
ความหมายของสำนวน สุภาษิต พังเพย
สำนวน
เป็นคำนาม มีหลายความหมาย
คือ
๑.ถ้อยคำที่เรียบเรียงหรือโวหาร
และมีเสียงสัมผัสกัน บางทีก็ใช้ว่าสำนวนโวหาร เช่น
สารคดีเรื่องนี้สำนวนโวหารดี ความเรียงเรื่องนี้สำนวนโวหารลุ่มๆดอนๆ เช่น ก่อร่าง
สร้างตัว ขับไล่ไสส่งมีสัมผัสสระ
๒.ถ้อยคำหรือข้อความ
ที่กล่าวสืบต่อกันมาช้านานแล้ว มีความหมายไม่ตรงตัว
มีลักษณะเป็นความเปรียบหรืออุปมาอุปไมยถึงสิ่งต่างๆ ดังนี้ อุปมา
คือสิ่งหรือข้อความที่ยกมาเปรียบสิ่งหนึ่งว่าเหมือนอีกสิ่งหนึ่ง มักจะมีคำว่า
เหมือน เปรียบเหมือนดุจดัง ส่วนอุปไมย คือ
สิ่งหรือข้อความที่เปรียบเทียบกับสิ่งอื่นเพื่อให้เข้าใจแจ่มแจ้งใช้คู่กับอุปมา
เช่น ขาวเหมือนสำลี
เป็นการกล่าวเปรียบเทียบลักษณะของความขาวของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง
๓.ถ้อยคำที่แสดงออกมา มีลักษณะเป็นคำคม คือ ถ้อยคำที่เป็นคารม
หรือโวหารอันคมคายเป็นคำพูดที่ให้แง่คิด มีความหมายลึกซึ้งกินใจ เช่น
มีวิชาเหมือนมีทรัพย์อยู่นับแสน (สุนทรภู่) หรือเป็นถ้อยคำพิเศษเฉพาะภาษาหนึ่งๆ
เช่นสำนวนฝรั่ง สำนวนบาลี
๔.มีลักษณะเป็นบุคลาธิษฐาน คือ
สำนวนที่นำคำกริยาที่ใช้สำหรับมนุษย์ไปใช้กับสัตว์หรือสิ่งไม่มีชีวิต
ทำให้สิ่งเหล่านั้นมีอารมณ์กิริยา ความรู้สึกนึกคิดเหมือนคน เช่น
น้ำพึ่งเรือเสือพึ่งป่า กระต่ายตื่นตูม วัวลืมตีน
๕.ชั้นเชิงหรือท่วงทำนองในการแต่งหนังสือหรือคำ พูด
เช่นสำนวนเจ้าพระยาพระคลัง(หล)สำนวนยาขอบและลักษณนามใช้เรียกข้อความหรือบทประพันธ์รายหนึ่งๆ
เช่น อิเหนามีหลายสำนวน บทความ ๒ สำนวน
สุภาษิต
เป็นคำนาม หมายถึง ถ้อยคำหรือข้อความ
ที่กล่าวสืบต่อกันมาช้านาน แต่มีเนื้อความหรือความหมายที่ดี เป็นคำตักเตือนสั่งสอน
และสะกิดใจให้ระลึกถึงอยู่เสมอ มีอยู่ 2 ประเภท คือ
๑.คำสุภาษิตประเภทที่
พูด อ่าน เข้าใจเนื้อความได้ทันที คือเป็นข้อความสั้นๆ กินความลึกซึ้ง
มีความหมายเป็นคติคำสอนหรือหลักความจริง โดยไม่ต้องแปลความหมาย ตีความหมาย เช่น
ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว
๒.คำสุภาษิตประเภทที่ พูด อ่าน
หรือฟังแล้วยังไม่เข้าใจเนื้อความนั้นในทันที ต้องนึกตรึกตรอง ต้องแปลความ
ตีความหมายเสียก่อนจึงจะทราบเนื้อแท้ของคำเหล่านั้น เช่น ผีบ้านไม่ดีผีป่าก็พลอย
ดังนั้นคำว่า “สำนวน”
ที่ใช้ในที่นี้จึงหมายถึงเฉพาะถ้อยคำที่มีความหมายไม่ตรงตัวอักษร
มีความหมายเป็นเชิงเปรียบเทียบ มีท่านผู้รู้ท่านหนึ่งกล่าวว่า
สำนวนเป็นคำพูดชนิดหนึ่งซึ่งไม่ได้วางหลักวิชาหรือให้คติอย่าไร เช่น หนังหน้าไฟ
,เกลือจิ้มเกลือ,บอดได้แว่น,เรื่อล่มเมื่อจอด,อาภัพเหมือนปูน
พังเพย
เป็นคำนาน หมายถึง
ถ้อยคำที่เรียบเรียงขึ้นมาเป็นความหมายกลาง ๆ คือ ไม่เน้นการสั่งสอน
แต่ก็แฝงคติเตือนใจหรือ ข้อคิดสะกิดใจให้นำไปปฏิบัติได้ และ
เนื้อหาของใจความนั้นก็ไม่จำเป็นว่าจะต้องเป็นความดี หรือ ความจริงแท้แน่นอน
เพื่อให้ตีความเข้ากับเรื่อง มีความหมายลึกซึ้งกว่าสำนวน
มีลักษณติชมหรือแสดงความเห็นในตัว แต่ยังไม่ได้วางหลักความจริงอันเที่ยงแท้
และยังไม่เป็นคำสอน เช่น กระต่ายตื่นตูม,ทำนาบนหลังคน ,ถี่ลอดตาช้าง
ห่างลอดตาเล็น,เสียน้อยเสียยากเสียมากเสียง่าย,น้ำถึงไหน ปลาถึงนั้น
เป็นต้น
ที่มาข้อมูล :
thaigoodview.com
:
sema.go.th
: dek-d.com
ที่มารูปภาพ : thaigoodview.com
